woensdag, mei 18, 2005

Terugblikken (2) - Oezbekistan

Het is allemaal begonnen met de schitterende muziek van Askhabad uit Turkmenistan. Bij nader inzien bleek het buurland Oezbekistan meer te bieden. Beide landen hebben een groot deel van hun geschiedenis gemeen en de huidige bestuursvormen neigen elkaar continu de loef af te willen steken op het vlak van ontoelaatbare praktijken. De mededeling van deze vakantiebestemming leek vooral verontwaardigde blikken en openvallende monden te genereren. Toegegeven, buurland Afghanistan was in 2002 niet meteen het land om ook maar van op een veilige afstand te benaderen, met inbegrip van alle buurlanden.

Het is al een week onrustig in Oezbekistan. Stiekem gaat iedereen in een atlas op zoek naar dit onbekend land. Ten tijde van de Zijderoute wist iedereen dat Samarkand zowaar het kruispunt was van alle mogelijke tracés. De Zijderoute is nooit een autosnelweg geweest die Europa met China verbond, maar een aaneenschakeling van trajecten die handelaars in staat stelde om hun goederen van A naar B te transporteren. Ook Marco Polo heeft de route nooit volledig gevolgd, laat staan dat hij er de bedenker van is. Wis dat misverstand meteen maar uit het collectieve geheugen.

Moynak, ooit een welvarende stad aan het Aralmeer, ligt nu verlaten in de woestijn op ongeveer 30 kilometer van de oevers van het meer. Enkele verroeste schepen getuigen op poëtische wijze de rampzalige ondergang van een welvarend verleden. Sinds het uiteenvallen van de Sovjetunie is er zelf geen sprake meer van stagnatie; achteruitgang is de enige juiste omschrijving van de toestand.

President Karimov (een partijlid ten tijde van de USSR) sloot de grenzen hermetisch af om de Taliban geen kans te geven de lokale moslimgemeenschap aan te porren. Hij heeft hiermee een probleem in de kiem gesmoord, maar helaas is hij onachtzaam geweest omtrent oorzaak en gevolg.
Het is ook niet verwonderlijk dat Bush het land nooit op de as van het kwaad plaatste, want de geschiedenis dreigt zo snel vergeten te worden. Alle Sovjetstaten die afstand namen van Moskou en plechtig beloofden het beter te doen dan voorheen, werden prompt bondgenoten van de US. Feit dat er ook nog wat olie in de ondergrond zat, veegde alle mogelijke twijfels onmiddellijk van tafel. Wat we vandaag zien in
Andijan is, helaas, het onvermijdelijke gevolg!

De Ferganavallei is al heel lang een gevoelige plek, die destijds vanuit Moskou keurig verdeeld werd onder Oezbekistan en Kirgizië. De vallei is nog steeds de vruchtbaarste streek van Oezbekistan, maar met het uiteenvallen van de Sovjetunie zijn ook de gegarandeerde inkomsten uit katoenteelt (monocultuur) weggevallen.


Dat de opstand zo bloedig wordt neergeslagen, is strikt genomen een binnenlandse aangelegenheid. Daar waar de rest van het land bevolkt wordt door zeer gematigde moslims, is de Ferganavallei al lang een broeinest van extremisten. De opstand heeft een godsdienstige oorsprong/oorzaak die al veel langer onderhuids aan het broeden was en hiermee spreek ik mij niet uit of dit terecht of ten onrechte is. Feit is dat we (en de machtshebbers in bijzonder) de geschiedenis bewust negeren en daardoor ernstige fouten maken.

1 reacties:

Anonymous Anoniem zei...

Mooi stuk! Bedankt voor de tip!

25/05/2005, 09:57  

Een reactie posten

Aanmelden bij Reacties posten [Atom]

<< Homepage