Over onzin

Terwijl een deel van de stad vorige week donderdag 5 minuten het donker trotseerde en daarmee hoopte bij te dragen aan de rust voor onze planeet, las ik “On bullshit” van Harry G. Frankfurt (in de schemer van een spaarlamp).

Tussen de eerste regel “One of the most salient features of our culture is that there is so much bullshit” en de laatste “And insofar as this is the case, sincerity itself is bullshit” analyseert hij in amper 67 bescheiden pagina’s de merkwaardige verschillen tussen onzin en leugens. Onzin lijkt me de best mogelijke vertaling voor bullshit en het zal niemand verbazen dat ik tijdens deze lectuur bijna onophoudelijk herkenning ontdekte bij éne Georges W. Bush, hoewel de auteur op geen enkel moment die verwijzing maakt.

De essentie van bullshit wordt op pagina 24 het best verduidelijkt met de woorden van een verbauwereerde Wittgenstein. Iemand die zich niet opperbest voelde, deelde hem mee “I feel just like a dog that has been run over”, waarop hij reageerde “You don’t know what a dog that has been run over feels like”. Kortom, hij/zij die de mededeling deed, had geen enkele affiniteit met het gevoel van een overreden hond. Het is geen leugen, maar de persoon besefte niet (en hield er geen rekening mee) dat de inhoud van deze mededeling grote onzin was. Kenmerkend aan bullshit is dat het geen enkele relatie heeft met de realiteit en daar ook niet naar streeft. Bullshit is ook geen leugen, want het bekommert zich niet om de werkelijkheid.

Met oprechte dank gekregen van een goede vriend voor mijn verjaardag met de niet mis te verstane boodschap: “Laat je adagium dan ook zijn - no more bullshit”. Dit kwam geen minuut te laat!